Aan het einde van de 19de eeuw, zo tussen 1860 en 1870, raakten een aantal kunstschilders geïmponeerd door de kunstwerken van de realistische schilders en met name van de kunstschilders van de School van Barbizon. In het verlengde van de manier van werken van hun realistische voorgangers trokken ook zij de natuur in om de beelden die zij daar zagen direct nat-in-nat op het doek aan te brengen. Zij werkten en-plein-air, ofwel direct ter plaatse, in de vrije natuur. Zij legden de nadruk in hun schilderstijl op het juist weergeven van het daglicht, dat zich in de open lucht in veel meer schakeringen openbaarde, dan in de beslotenheid van een schildersatelier.
Afbeelding: Het impressionistische schilderij `Het lopende meisje’ uit 1897 van de Duitse kunstschilder Max Liebermann (1847-1935) die ook enkele zomers in Laren en Blaricum werkte. Hij schilderde graag de eenvoudige en hardwerkende mensen op het Gooise platteland. Op dit kunstwerk loopt een meisje over de Larense brink naar school. De oplichtende plekjes op het pad zijn van de zon die door de bladeren van de bomen op de brink schijnen. Zij zorgen in het tafereel voor een levendige uitstraling. Het laat goed zien dat het daglicht zich in de open lucht in veel meer nuances openbaart, dan in het schildersatelier.
Locatie: Dit schilderij (olieverf op papier en een paneel) van Max Liebermann is in het bezit van het Singer Museum, gelegen aan de Oude Drift 1 in Laren (NH). ©Ronnie Rokebrand.
Hetzelfde gold voor de kleuren; ook in het gebruik van kleuren brachten zij veel meer verfijningen aan in hun schilderwerken. Zij ontdekten dat men de schaduw op het schilderdoek kon aanbrengen met aanvullende contrasterende kleuren. Men noemde dit de complementaire werking van kleuren. Alle regels en tradities uit de schilderkunst legden zij naast zich neer om vrij te kunnen werken in een stijl met los en snel aangebrachte verfstreken op het doek. Zij richtten zich op het weergeven van wat kan worden waargenomen. Op deze wijze legden zij een sfeervolle impressie vast op hun schilderdoeken van het landschap, de stad en de mensen die daar deel van uitmaakten, de kunststroming de impressionistische kunst was geboren.
Afbeelding: Boulevard Montmartre in Parijs, uit 1897, van de impressionistische kunstschilder Camille Pissarro (1830-1903). Het schilderij geeft een fraai beeld van het drukke leven op de Boulevard Montmartre in Parijs aan het einde van de 19de eeuw. Koetsen en paardentrams bepalen het beeld, terwijl de vele wandelaars over de wandelpromenade laveren.
Locatie: Dit schilderij van Pissarro hangt in het Hermitage Museum in Sint-Petersburg. De Hermitage is gevestigd in het Winterpaleis, het voormalige winterverblijf van de Russische tsaren in Sint-Petersburg, gelegen aan de oever van de rivier de Neva.
De invloed van de opkomst van de fotografie
We moeten ook niet de invloed van de fotografie op hun werken onderschatten. Het was niet meer noodzakelijk om zaken precies weer te geven op een schilderij, dat deed de fotografie nu. Het ging veel meer om het gevoel dat een kunstwerk opriep, daarmee kon de kunst zich onderscheidden.
Aan de andere kant zagen de kunstschilders dat de fotografie ook momentopnamen maakte, wat zij nu ook in hun schilderkunst overnamen. Een gevolg daarvan was dat zij nu niet alleen personen van top tot teen in een schilderij plaatsten, maar, bijvoorbeeld aan de rand van een schilderij, ook slechts een deel van een persoon, c.q. een lichaam. Dat was in de schilderkunst een revolutionaire verandering die op dat moment niet door iedereen werd geapprecieerd.
Tot deze groep kunstschilders van de impressionistische kunst, die vooral in Frankrijk werkten, behoorden de nu beroemde Franse schilders Claude Monet (1840-1926), Édouard Manet (1832-1883), Edgar Degas (1834-1917) en Pierre-Auguste Renoir (1841-1919).
Afbeelding: Parijs, een impressionistisch schilderij van de Nederlandse kunstschilder Jan Korthals uit 1952. Jan Korthals (1916-1972) schilderde graag in de stad Parijs. Van hem zijn ook enkele portretten en veel stadsgezichten uit Amsterdam bekend. In 2006 verscheen over hem het boek `Jan Korthals. De laatste Amsterdamse impressionist’ van de schrijfster Francis van Dijk. Het schilderij is een stadgezicht van Parijs, maar gaat ook over een vergankelijke liefde. Een eerste aanwijzing is het woord `Suze’ op het dak van een gebouw. Hij heeft dit woord ook geschilderd op een dak in een aquarel uit 1952 waarin dezelfde vrouw met hetzelfde rode jasje centraal staat.
Het schilderij is geschilderd in de herfst, de bladeren vallen van de bomen, een teken van vergankelijkheid. Een jager op het schilderij draagt een dode eend als symbool van het einde. Bijna alle figuren op het schilderij lopen van de kijker weg, met uitzondering van de man bij de kiosk die zijn verloren liefde nakijkt. Zij is vertrokken met een stoel, een aanwijzing dat zij bij de kiosk stond en bij de man hoorde. De kranten in de kiosk staan in de schilderkunst eveneens symbool voor de vergankelijkheid. Het nieuws is nu eenmaal geen nieuws meer als het is geopenbaard. Er is symbolisch nog een sprankje hoop voor de man. Een vrouw met een kind op de arm loopt in de richting van ons als beschouwers; een symbool voor de toekomst. Wat dat dan ook moge zijn voor de man bij de kiosk. Typerend voor het impressionisme is dat de vrouw met het rode vest, op de voorgrond in de compositie, wordt afgesneden door de rand van het schilderdoek. Het beeld lijkt bevroren op een specifiek moment. Dat was in de schilderkunst van het impressionisme een revolutionaire verandering.
Locatie: Dit bijzondere schilderij van Jan Korthals, uit 1952, maakt deel uit van de collectie van de Gooise Galerie. ©Ronnie Rokebrand.
De Salon de Paris en de Salon van de Afgewezenen
Aanvankelijk werden de schilderstukken van de impressionistische schilders geweigerd op de prestigieuze tentoonstellingen van de Salon in Parijs. De Salon was in die tijd voor kunstenaars de belangrijkste tentoonstellingsruimte van Europa.
Afbeelding: De Salon de Paris in 1874, van de kunstschilder Camille-Léopold Lassalle (1839-1902), beter bekend als Cabaillot-Lassalle. Het olieverfschilderij geeft een goede indruk van de Salon in Parijs in 1874. De Salon was in de 19de eeuw het middelpunt van de kunstwereld. Ook het gewenste gedrag van mannen en vrouwen uit de gegoede burgerij worden op dit doek getoond: de mannen bewonderen de schilderijen, terwijl de vrouwen onderling gesprekken voeren. Het betreft hier geen impressionistisch schilderij; de kunstschilder is duidelijk beïnvloedt door het Realisme. Ik laat het toch op deze plek zien, omdat de Salon de Paris een belangrijke plek was voor de toenmalige kunstwereld. Camille-Léopold Lassalle schilderde veel genretaferelen in een interieur, zoals op dit kunstwerk het interieur van de Salon. In zijn composities namen vooral jonge vrouwen, uit wat wij nu de middenklasse noemen, en hun kinderen, een vooraanstaande plaats in. Op het schilderij staan ook doeken van andere schilders, waaronder taferelen die ook in Nederland veel geschilderd werden, zoals de molen van de kunstschilder Léon Richet (1843-1907) en de boerenwagen met paarden ervoor in het bos van de kunstschilder Jules-Jacques Veyrassat (1828-1893).
Locatie: Het schilderij is in 2021 geveild door veilinghuis Christie’s en maakt nu deel uit van een particuliere verzameling.
Vandaar dat zij in 1863 een eigen tentoonstelling organiseerden, de Salon de Réfuses ofwel de Salon van de Afgewezenen. Ook hier zagen we weer dat mensen veel moeite hadden om te gaan met vernieuwingen en innovaties. Deze pasten gewoon niet in hun referentiekader, de manier waarop zij gewend waren naar kunst te kijken. Velen lachten de kunstschilders uit, omdat zij niet in staat waren – dachten zij – om een mens, een dier, een boom of een gebouw `goed en netjes’ te schilderen. In 1872 stelde Claude Monet zijn schilderij Impression, soleil levant (vertaald: Impressie van een zonsopgang) tentoon. De kunstcritici beschimpten het schilderij. Zij noemden het niet meer dan een impressie van een geschilderde voorstelling. Hoewel dit spottend was bedoeld, namen de kunstschilders deze naam met trots over. Sinds die tijd spreken we over deze kunststijl als het impressionisme ofwel de kunststroming van de impressionistische kunst.
Afbeelding: Het schilderij Impression soleil levant (impressie van een zonsopgang) van Claude Monet uit 1872. De kunstcritici spraken smalend over een impressie van een schilderij, omdat het geen echt vakmanschap uitstraalde. Wat hadden zij het mis! Het schilderij wordt nu beoordeeld als het eerste impressionistische schilderij.
Op het schilderij zien we de haven van Le Havre, gelegen in de ochtendmist. De contouren van de masten van zeilschepen, de rokende schoorstenen van fabrieken en de hijskranen op de kade, zijn met een losse hand en streepsgewijs geschilderd, alleen de contouren zijn zichtbaar. Centraal in de compositie staan een donker geschilderd scheepje en de oranjegekleurde, opkomende zon met haar weerkaatsing in het kabbelende water. Rondom de oranje zon schilderde hij een blauwe waas, twee complementaire kleuren die elkaar hier versterken. Het schilderij geeft het moment van de opkomende zon in de haven van Le Havre met een grote intensiteit weer.
Locatie: Het schilderij is in het bezit van het Musée Marmottan Monet. Het kunstwerk werd in 1966 door Michel Monet, de tweede zoon van Claude Monet, geschonken aan het museum. Het kunstmuseum Marmottan Monet is gevestigd in het voormalige stadspaleis van de kunsthistoricus Paul Marmotta, waarnaar het museum is vernoemd, in het 16e arrondissement van Parijs. Het museum beschikt over de grootste verzameling schilderijen van de Franse impressionistische kunstschilder Claude Monet.
Pas na 8 tentoonstellingen in de Salon van de Afgewezenen kwamen enkele kunstcritici rond 1886 tot inkeer en werd de impressionistische kunst mondjesmaat toegelaten tot de `echte’ Salon van Parijs. Hun manier van werken werd in Nederland al snel gevolgd door de kunstschilders van de Haagse School, de Amsterdams School en de Larense School.
Tegenwoordig weten wij, nu we met enige afstand naar deze kunstgeschiedenis kunnen kijken, dat het Impressionisme een nieuwe stijl was die op haar beurt aan de wieg stond van het modernisme in de twintigste eeuw.
Édouard Manet, grondlegger van het Modernisme
Édouard Manet werd in 1832 geboren in Parijs als zoon in een welgestelde familie. Zijn vader wilde dat hij rechten ging studeren, net zoals hij zelf – hij was rechter in Parijs – maar daar was Manet niet in geïnteresseerd. Uit recalcitrantie meldde hij zich aan bij de Franse marine. Na enkele jaren voer hij huiswaarts en ging zijn vader alsnog akkoord met de wens van Édouard om kunstschilder te worden. Zijn vader kon niet bevroedden dat hij later zou worden gezien als de grondlegger van het modernisme.
Afbeelding: De Spoorweg (Le Chemin de fer), een bekend schilderij van Édouard Manet uit 1873. Het staat ook bekend als het `Gare Saint-Lazare’, omdat dit het spoorwegstation is waarvan u een glimp kunt opvangen, rechtsachter de stoom van een trein. De vrouw links op het schilderij is Victorine Meurent, het favoriete model van Manet, die voor veel van zijn schilderijen poseerde. Het meisje rechts, dat met haar rug naar de beschouwer staat, is de dochter van zijn buurman, de kunstschilder Alphonse Hirsch. Opmerkelijk is de tegenstelling tussen beide figuren, zowel in kleding en leeftijd, als in hun posities op het doek. De enige relatie tussen beiden vindt u terug in de zwarte halsband die de vrouw draagt en de gelijksoortige haarband van het meisje. Het schilderij laat ook de spanning zien tussen de traditionele wereld (de vrouw in haar donkere kleding) en de moderne wereld achter de tralies. Het meisje kijkt naar dit wonder van de nieuwe wereld, de stoomtrein, die mede haar toekomst zal inkleuren.
Locatie: De Spoorweg van Édouard Manet hangt in de National Gallery of Art. Dit neoclassicistische museumgebouw ligt aan de National Mall in Washington D.C. in de VS.
Hij nam les bij Thomas Couture en scherpte zijn vaardigheden aan door als kopieerder van schilderijen te gaan werken in het Louvre Museum in Parijs. Op deze wijze maakte hij zich de schildertechnieken van de oude meesters eigen. In 1849 ontmoette hij de Nederlandse pianiste Suzanne Leenhoff die zijn broers pianoles gaf. Al snel hadden zij een liefdesrelatie. Helaas kon Manet (waarschijnlijk) geen kinderen krijgen, omdat hij aan de geslachtsziekte syfilis leed. Toch werd er een zoon geboren; men vermoedde dat de vader van Édouard Manet hiervan de echte vader was. Édouard maakte enkele schilderijen met als onderwerp zijn zoon Leon en Suzanne.
Tot zijn eerste schilderwerken behoorden de schilderijen Le déjeuner sur l’herbe (1868) en Olympia.
Afbeelding: Lunch op het gras (Le déjeuner sur l’herbe), uit 1868 van de Franse kunstschilder Édouard Manet.
Op de Salon van Parijs was het publiek geschokt. Hoe kon Manet twee blote vrouwen schilderen die bij twee geklede mannen zaten. Het was een schande. En dat was precies wat Édouard Manet wilde. Hij vond het maar schijnheilig dat iedereen naakt geschilderde mensen prachtig vond om naar te kijken als het paste in de klassieke traditie, maar het ongepast vond als ditzelfde naakt getoond werd in een tafereel van het gewone, dagelijkse leven. Op het schilderij zitten vier mensen te lunchen in het gras. De ingrediënten van de lunch schilderde Manet als een stilleven. Op de achtergrond is een vrouw aan het baden in een watertje; de andere ongeklede vrouw droogt net op, gezeten bij de mannen. Ze kijkt de toeschouwer gedurfd en en beetje brutaal aan. Zo van `Heeft u hier als kijker iets op aan te merken?’. De compositie is klassiek: de vier geschilderde personen vormen samen een driehoek.
Locatie: Dit schilderij van Édouard Manet hangt in het Musée d’Orsay in de Franse hoofdstad Parijs. Het museum ligt vlakbij het treinstation Musée d’Orsay.
Het waren met name deze omstreden schilderijen die de nieuwe generatie impressionisten zou inspireren. Andere bekende werken van Édouard Manet waren Le Chanteur Espagnol (De Spaanse zanger uit 1860), Au Café, Café-Concert (Het Café-Concert uit 1867), Le balcon (Het balkon uit 1868), Berthe Morisot au bouquet de violettes (Berthe Morisot met een boeket viooltjes uit 1872), Un bar aux Folies Bergère (Een bar in de Folies-Bergère uit 1882) en een Bouquet de fleurs (Een boeket bloemen, eveneens uit 1882). In 1883 overleed Manet aan de gevolgen van zijn syfilis.
Afbeelding: Een Bar in de Folies-Bergère, van de impressionistische kunstschilder Édouard Manet. In de spiegel van de bar zie je een man die een drankje besteld, een man waar de barvrouw op haar beurt naar kijkt. Via de spiegel gunt de kunstschilder Édouard Manet ons een blik op een deel van de rest van de bar in de Folies-Bergère, een beroemd nachtetablissement in de Franse hoofdstad Parijs. Manet bracht hier graag zijn nachtelijke uren door. Het meisje dat in het schilderij als bardame figureert heette Suzon en werkte ook daadwerkelijk in deze nachtclub. Ze kijkt wat dromerig, misschien zelfs wat verdrietig, voor zich uit, alsof ze hier niet op haar plaats is. Manet gebruikte Suzon in meer schilderijen als zijn model. In perspectief klopt het schilderij niet. Je zou denken dat de man in de spiegel recht voor Suzon zou moeten staan en ook haar weerspiegeling in het midden hoort. Manet negeerde hier het juiste perspectief, zodat de beschouwers van het schilderij frontaal voor het barmeisje Suzon konden staan.
Locatie: Het schilderij `Een Bar in de Folies-Bergère’ van Édouard Manet hangt in het Courtauld Institute of Art, waar de colleges kunstgeschiedenis van de universiteit van Londen worden gegeven. Dit instituut bevindt zich in Somerset House, gelegen aan The Strand in de Britse hoofdstad Londen. Deze straat loopt van Trafalgar Square in oostelijke richting naar de grens van de City of London, waar hij overgaat in Fleet Street.
Claude Monet, schilder van impressionistische kunst
Een goede vriend van Manet was de kunstschilder Claude Monet (1840-1926) waarmee hij een tijdje samen schilderde. Ook Monet ontwikkelde zich tot een belangrijke kunstschilder in de stijl van het impressionisme.
Claude Monet werd geboren in de Franse hoofdstad Parijs, maar al op zijn vijfde verhuisde hij met zijn familie naar Le Havre. Tijdens zijn dienstplicht in de Franse kolonie Algerije ontwikkelde hij zijn liefde voor het licht dat hij later in zijn schilderijen verwerkte.
Monet maakte dikwijls verschillende schilderijen van hetzelfde object. Hij zag dat het licht in de buitenlucht in de loop van een dag steeds veranderde, met als gevolg dat, als je een object daadwerkelijk in al zijn eigenheid wilde schilderen, je er meerdere versies van moest maken. Zo schilderde hij meerdere exemplaren van de Japanse brug in zijn tuin, van hooibergen, van de Waterloo Bridge, van waterlelies en van de Kathedraal van Rouen.
Afbeelding: De vijver met waterlelies, een olieverfschilderij uit 1899 van Claude Monet. Een van de vele schilderijen die hij maakte van de waterlelies en de Japanse brug in zijn tuin. Monet was gefascineerd door het steeds veranderende licht en hij probeerde dit vast te leggen in zijn schilderijen.
Locatie: U kunt dit schilderij van Claude Monet bewonderen in de National Gallery, gelegen aan de noordzijde van Trafalgar Square in de Britse hoofdstad Londen.
Ook maakte hij schilderijen in de Hollandse Zaanstreek en in Amsterdam. De schilderijen van Monet behoren tot de meesterwerken van het impressionisme, al werden in zijn tijd ook zijn kunstwerken veelal geweigerd op de tentoonstellingen van de Salon van Parijs en konden zijn schilderijen alleen bewonderd worden op de eerder beschreven Salon van de Afgewezenen. Zijn schilderij `Impression, soleil levant’ (Impressie: zonsopgang) leidde in 1873 tot de geuzennaam impressionisten.
Afbeelding: Camille Monet op een tuinbank, van Claude Monet uit 1873. Camille Monet was de echtgenote van Claude Monet. Het schilderij laat de bloementuin van de familie Monet zien in Argenteuil. Voor de man met de hoge hoed stond Eugene Manet model, een broer van Edouard Manet. Achter in de tuin staat een vrouw met een parasol toe te kijken. Er is veel gedebatteerd over wat Claude Monet met deze schildering wilde uitdrukken. Heeft Camille Monet het doodsbericht van haar vader ontvangen? Wil de man met de hoge hoed meer van Camille? En wat is de rol van de vrouw met de parasol op de achtergrond? Vast staat dat de drie personen op het doek in een omgekeerde driehoek zijn geschilderd, wat ook een veel gebruikte compositie was gedurende de renaissance.
Locatie: Dit portret van Claude Monet zijn vrouw, gezeten op een tuinbank, hangt in het Metropolitan Museum of Art in New York (VS). Dit museum, kortweg The Met genoemd, is het grootste kunstmuseum in de Verenigde Staten. Het gebouw bevindt zich aan de oostzijde van het Central Park in Manhattan.
Edgar Degas en zijn ballerina’s
Als je schrijft over de Franse kunstschilder en bankierzoon Hilaire Germain Edgar Degas (1834-1917), kortweg Edgar Degas, dan schrijf je ook direct over ballerina’s en het ballet. Dat was namelijk het hoofdthema van de kunstwerken die Degas vanaf 1867 schilderde. Op zich was dit niet zo vreemd, want zijn vader was een groot liefhebber van muziek, wat ook in het ballet een belangrijke rol speelde. Dat was echter niet het thema waar Edgar Degas zijn schildersloopbaan mee startte. Zijn eerste serie schilderijen betrof namelijk de paardenrennen. Zijn ballerina’s werden echter het befaamdst. Dat hij ook een verdienstelijk beeldhouwer was is minder bekend bij het grote publiek.
Afbeelding: Wachten, een pasteltekening van Edgar Degas uit de periode 1880 tot 1882. Op de pasteltekening ziet u een ballerina in gezelschap van haar chaperonne. Zij masseert voorovergebogen alvast haar rechtervoet, maar de compositie toont ook een jonge vrouw vol spanning wachtend op haar optreden op het podium. De tegenstelling tussen de jonge ballerina in lichte kleuren en haar oudere begeleidster in haar zwarte kleding valt direct op.
Locatie: Deze pastel van Edgar Degas hangt in het Norton Simon Museum, gelegen aan de Colorado Boulevard in Pasadena (Los Angeles County) in de staat Californië in de VS.
Degas rekent men tot de impressionisten, maar Edgar was niet een `echte’ impressionist, zoals zijn vriend Édouard Manet, waarmee hij de Engelse hoofdstad Londen bezocht. Misschien wel in zijn schilderstijl, maar zeker niet in zijn gedrag. Zo had hij er een hekel aan om in de buitenlucht te schilderen en werkte hij liever in zijn schildersatelier, waar hij ook graag vrouwelijke naakten schilderde. Zo was hij ook opgeleid, onder andere door Felix-Joseph Barrias (1822-1907), Louis Lamothe (1822-1869) en later door de Italiaanse kunstschilder Gabriele Smargiassi (1798-1882), een kunstschilder uit de Napolitaanse School. Halverwege de zestiger jaren van de 19de eeuw ontmoette hij zijn impressionistische broeders Claude Monet en Pierre-Auguste Renoir. Beïnvloedt door de fotografie bracht Edgar Degas zijn figuren vaak half ingesneden op het doek aan, een manier van schilderen die men in die tijd niet gewend was in de kunstenaarskringen van Parijs. In zijn portretten was hij een meester in het verbeeldden van emotie in de gezichten van de geportretteerde; je ziet direct de gemoedstoestand van het geschilderde personage. Zijn bekendste schilderij is De dansklas, uit 1874. Het hangt nu in het Metropolitan Museum of Art in New York.
Afbeelding: De dansklas, geschilderde ballerina’s door Edgar Degas uit 1874. Het behoort tot zijn bekendste werken. De geschilderde scène met ballerina’s toont een dansles die wordt gegeven onder toezicht van Jules Perrot, een beroemde balletmeester in de oude Opera van Parijs. Degas was een meester in het vastleggen van een specifiek, bijna vluchtig moment, zoals goed te zien is in dit kunstwerk.
Locatie: Dit bekende werk van Edgar Degas hangt in het Metropolitan Museum of Art in New York in de VS. Het schilderij is in bruikleen gegeven door het Musée d’Orsay in Parijs.
Pierre-Auguste Renoir, een stamvader van de impressionistische kunst
Een andere stamvader van het impressionisme was de Franse kunstschilder Pierre-Auguste Renoir (1841-1919). Hij werd geboren in een kleermakersgezin in de stad Limoges, bakermat van het Limoges-porselein. Zijn moeder bracht extra geld binnen in het arme gezin met haar naaiwerk. Het was dan ook geen wonder dat Renoir zijn eerste baantje het beschilderen van porselein was. Na het faillissement van dit bedrijf begon hij aan zijn carrière als kunstschilder. In Parijs ontmoette hij enkele bekende impressionistische kunstschilders, waaronder de Zwitser Charles Gleyre (1806-1874), Claude Monet, de Brit Alfred Sisley (1939-1899), de Fransman Frederic Bazille (1841-1870), de Amerikaan Camille Pissarro (1830-1903) en Paul Cézanne. In 1864 en later in 1867 werden zijn eerste schilderijen, waaronder een portret van zijn minnares en model Lise Tréhot, geëxposeerd in de Salon van Parijs, iets waar hij erg trots op was.
Afbeelding: Een portret van zijn minnares Lise Tréhot die aan het naaien is. Ook de moeder van Renoir verdiende haar brood met naaiwerk. Pierre-Auguste Renoir maakte dit intieme portret in 1866. Het werd in 1867 getoond in de Parijse Salon. In 1872 verliet zij hem voor een ander en stond zij niet meer model voor hem. Zij nam hun buitenechtelijke dochter met zich mee. Toen Renoir later trouwde met Aline Charigot verzweeg hij het bestaan van zijn dochter. Ook zijn latere drie kinderen kregen pas na zijn dood te horen van het bestaan van hun halfzus.
Locatie: Dit portret van Lise, van de schilder Pierre-Auguste Renoir, hangt in het Dallas Museum of Art, een kunstmuseum in het Arts District in het centrum van de Texaanse stad Dallas in de VS.
Echter ook hij kreeg te maken met het dedain van de kunstcritici in die tijd en hij moest zijn toevlucht nemen tot de exposities in de Salon van de Afgewezenen, net als zijn impressionistische kunstbroeders en zusters. In 1876 vervaardigde Pierre-Auguste Renoir zijn bekende schilderij Bal du Moulin de la Galette, een impressionistische weergave van een danstent op een heuvel in het Parijse Montmartre (zie de grote afbeelding op deze webpagina), een hoogtepunt in de kunststroming van de impressionistische kunst. In 1890 trouwde hij met Aline Charigot, een vrouw van eenvoudige komaf, waarmee hij drie zonen kreeg. In de tachtiger jaren van de 19de eeuw maakte hij veel reizen door onder meer Italië, Spanje en Algerije. Zijn stijl veranderde in die periode en hij maakte strakkere composities. Terug in Frankrijk keerde hij op zijn schreden terug naar het impressionisme en schilderde hij onder meer zijn naakten in warm zonlicht (Les Baigneuses). In veel van zijn schilderijen speelden vrouwen een belangrijke rol.
In 1888 kreeg Pierre-Auguste Renoir te maken met de eerste verschijnselen van reuma, in zijn geval artritis, waardoor het schilderen moeilijker werd. Renoir was zeer productief tijdens zijn werkzame leven en vervaardigde ruim 4100 schilderijen en aquarellen en 530 (pastel)tekeningen.
Afbeelding: Lunch tijdens een bootfeestje, ook wel Lunch met de roeiers genoemd, stamt uit 1881. Het is een schilderij van de kunstschilder Pierre-Auguste Renoir. Renoir ging graag met de trein vanuit Parijs naar dit mondaine etablissement aan de oever van de Seine, het restaurant La Fournaise in Chatou. Hij ontmoette er graag jonge mensen, al was hij zelf al 40 jaar oud. Op het schilderij zie je veel bekenden van de kunstschilder op een hete zomerdag. De lunch is deels verorberd en er is al aan Bacchus geofferd. Het licht valt fraai onder de luifel van het terras aan de Seine door op de witte shirts van de roeiers en het tafelkleed. Met snelle en losse penseelstreken brengt Renoir kleur en schaduw aan. Hij creëerde hiermee een vriendelijke, gezellige, maar ook sensuele sfeer.
Locatie: Dit schilderij van Renoir hangt in The Phillips Collection (The Phillips Memorial Gallery) in de stadswijk Dupont Circle in Washington D.C. (VS).
Grote afbeelding: Bal du Moulin de la Galette, uit 1876, een weergave van een danstent op een heuvel in het Parijse Montmartre van de Franse kunstschilder Pierre-Auguste Renoir (1841-1919).
Locatie: Dit schilderij hangt in het Musée d’Orsay, gelegen bij het treinstation Musée d’Orsay in Parijs (Frankrijk). Er bestaat ook een kleinere versie van dit schilderij. Deze maakt deel uit van een particuliere verzameling.
