Beschrijving
Kasamatsu Shiro (1898-1991) – Titel: Thee Ceremonie (Chanoyu)
Kasamatsu Shiro werd in de koude winter van 1898 geboren in de Japanse hoofdstad Tokyo. Hij overleed in dezelfde stad in de zomer van 1991. Toen hij slechts 13 jaar oud was mocht hij gaan studeren bij de traditionele kunstschilder en prentenkunstenaar Kaburagi Kiyokata (1878-1973) die bekend stond om zijn prenten van Bijin, afbeeldingen van mooie vrouwen. Kasamatsu wilde echter zijn eigen stijl ontwikkelen en legde zich toe op het maken van Japanse landschappen. Zijn leraar gaf hem de naam Shiro, waarmee hij vanaf dat moment zijn werken signeerde. Veel van zijn werk ging verloren gedurende een grote brand tijdens de verschrikkelijke aardbeving in 1923. Tijdens deze zeer krachtige aardbeving werd tweederde deel van de stad Tokyo vernietigd. In slechts enkele dagen gingen 400.000 woningen en gebouwen in de vlammen op; naar schatting 100.000 mensen verloren het leven. Ook veel kunstwerken ontkwamen niet aan de vlammen. Tegen het einde van de veertiger jaren in de twintigste eeuw werden door uitgeverij en houtsnede drukker Watanabe ongeveer 50 prenten uitgegeven. Daarna ging hij over naar een uitgever-drukker in de oude hoofdstad Kyoto, Unsodo genaamd. Hier publiceerde hij in de zestiger jaren 102 prenten. Hij begon ook zelf te drukken en te publiceren in de Sosaku-Hanga-stijl, met name in de periode 1955-1965. In deze periode ging hij ook vrouwen afbeelden, evenals zijn allereerste leermeester.
De houtblokprent Thee ceremonie
De fraai met essenhout ingelijste houtsnede die wij van Kasamatsu Shiro hebben aangeschaft is onlangs in 2020 afgedrukt met de oorspronkelijke houtblokken. Speciaal museumglas beschermt het kunstwerk tegen Uv-stralen. Het betreft dus een originele houtsnede, uitgegeven door Unsodo, de uitgever in Kyoto waar Kasamatsu Shiro mee samenwerkte. De prent draagt de naam `Theeceremonie’ (Chanoyu) en werd voor het eerst uitgegeven in 1954. De afbeelding is werkelijk prachtig: de bekoorlijke vrouw in traditionele kimono met haar warme uitstraling, de details in deze zijden kimono, de warmte die uit de theepot omhoog dwarrelt en de rust die het kunstwerk uitstraalt. In de theeceremonie ontdekten Japanse monniken de thee als middel om wakker te blijven tijdens hun studies. Sen No Rikyu maakte van het theedrinken een vast omlijnde ceremonie die zich snel verspreidde over het Japanse eilandenrijk. De kunst van het theedrinken is het genieten van sfeer en harmonie. Het drinken van thee is voor de Japanners een delicaat ritueel; fijngevoeligheid en details zijn hierbij van groot belang voor de theedrinkers. De ceremonie ziet men ook als een mentale training en als een manier om meisjes goed gedrag aan te leren voordat zij gaat trouwen. Japanser kan het eigenlijk niet, vandaar dat wij met liefde deze fraaie houtsnede aan onze verzameling hebben toegevoegd.
Kasamatsu Shiro en de kento
Het werk is rechtsboven gesigneerd. In de rechter benedenhoek (buiten de houtsnede) zie je een kleine inkeping. Dit is de `Kento’ en kenmerkend voor de uitgever Unsodo. Kento is het registratiesysteem dat traditioneel door Japanse houtsnedenmakers wordt gebruikt om ervoor te zorgen dat de verschillende kleuren (elke kleur wordt aangebracht via een apart houtblok!) goed op elkaar aansluiten. Kasamatsu Shiro, in de literatuur ook aangeduid als Shiro Kasamatsu, wordt algemeen beschouwd als een van de beste Shin Hanga-houtsnedekunstenaars die Japan heeft voortgebracht.
